Động lực phát triển công nghiệp văn hóa

Phát triển công nghiệp văn hóa đang trở thành xu hướng tất yếu của các địa phương có tiềm năng văn hóa, du lịch lớn. Từ kho tàng di sản đặc sắc, bản sắc văn hóa đa dạng đến hạ tầng hiện đại và cơ chế, chính sách tiên phong, tầm nhìn chiến lược, Quảng Ninh đang từng bước hiện thực hóa mục tiêu xây dựng ngành công nghiệp văn hóa năng động, sáng tạo, góp phần đưa tỉnh trở thành điểm đến hấp dẫn hàng đầu về du lịch di sản, văn hóa khu vực châu Á và thế giới.

UBND phường Yên Tử phối hợp với Giáo hội Phật giáo Việt Nam tỉnh Quảng Ninh, Ban Quản lý di tích lịch sử và danh thắng Yên Tử, Hội Nhà báo, Hội Văn học Nghệ thuật tỉnh và Công ty CP Phát triển Tùng Lâm long trọng tổ chức khai mạc Lễ hội mùa thu Yên Tử 2025 với chủ đề “Sắc thu thiền định”. Ảnh: Cao Quỳnh

Quảng Ninh là một trong những địa phương hiếm hoi của cả nước hội tụ hệ thống di sản phong phú và độc đáo bậc nhất, nơi có Vịnh Hạ Long 3 lần được UNESCO công nhận là Di sản thiên nhiên thế giới và nhiều điểm di tích của khu di tích - danh thắng Yên Tử, khu di tích nhà Trần, khu di tích Bạch Đằng nằm trong quần thể Di sản văn hóa thế giới Yên Tử - Vĩnh Nghiêm - Côn Sơn, Kiếp Bạc. Hiện nay, tỉnh có tổng số 641 di tích, trong đó có 8 di tích quốc gia đặc biệt, 56 di tích quốc gia, 101 di tích cấp tỉnh cùng 362 di sản văn hóa phi vật thể.

Quảng Ninh còn là vùng đất hội tụ, giao thoa văn hóa của nhiều dân tộc anh em làm nên bức tranh văn hóa đa sắc màu, từ lễ cấp sắc của người Dao, nghi lễ then cổ của người Tày, đến lễ hội Soóng cọ, lễ cầu mùa của người Sán Chỉ… Đây chính là “nguồn vốn văn hóa” đặc biệt, tạo điều kiện thuận lợi cho việc hình thành các sản phẩm công nghiệp văn hóa có sức lan tỏa mạnh mẽ.

Không chỉ có lợi thế về tài nguyên văn hóa, Quảng Ninh còn sở hữu vị trí địa lý chiến lược đặc biệt, nằm ở cửa ngõ vùng kinh tế trọng điểm Bắc Bộ, tiếp giáp trực tiếp với Trung Quốc và các nước Đông Bắc Á - khu vực có thị trường du lịch rộng lớn và năng động. Hạ tầng hiện đại với sân bay quốc tế Vân Đồn, hệ thống cao tốc, cảng biển nước sâu, tạo nền tảng vững chắc để kết nối và biến những giá trị văn hóa di sản thành sản phẩm công nghiệp văn hóa có khả năng vươn ra quốc tế. Cùng với đó, tỉnh đã ban hành nghị quyết, nhiều chương trình hành động chuyên đề xác định công nghiệp văn hóa, sáng tạo và dịch vụ văn hóa là một trong những mũi nhọn chiến lược, động lực phát triển bền vững.

Sân bay quốc tế Vân Đồn được đưa vào khai thác từ năm 2018, góp phần kết nối phát triển du lịch, văn hóa tại Quảng Ninh. Ảnh: Đỗ Phương

Nhận diện đúng tiềm năng và lợi thế, Quảng Ninh đã tập trung nguồn lực, phát huy giá trị văn hóa và con người, từng bước đưa công nghiệp văn hóa trở thành động lực quan trọng cho phát triển KT-XH bền vững. Tỉnh chú trọng bảo tồn, phát huy giá trị di sản. Từ đây, nhiều giá trị được nâng tầm như “Thực hành Then” của người Tày, Nùng, Thái được UNESCO ghi danh là Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại. Các loại hình văn hóa dân gian, làng nghề và di sản của đồng bào dân tộc thiểu số được phục dựng, gắn kết hài hòa với du lịch, tạo sức hút riêng cho du khách.

Cùng với đó, Quảng Ninh huy động hiệu quả nguồn lực xã hội đầu tư phát triển công nghiệp văn hóa, với hơn 500 công trình trị giá trên 10.000 tỷ đồng của doanh nghiệp và người dân đầu tư (các sân golf, khu vui chơi nghỉ dưỡng, khách sạn cao cấp, hệ thống các du thuyền...), cùng các thiết chế công lập hiện đại như Bảo tàng Quảng Ninh, Cung Quy hoạch, Hội chợ và Triển lãm, Khu Liên hợp thể thao…, góp phần tạo điểm nhấn văn hóa, du lịch đặc sắc và không gian giải trí phong phú cho cộng đồng.

Xác định đa dạng hóa sản phẩm là hướng đi then chốt để công nghiệp văn hóa bứt phá, tạo sức hấp dẫn bền vững, những năm gần đây, tỉnh liên tục tổ chức nhiều sự kiện văn hóa, thể thao, du lịch tầm khu vực và quốc tế như: Carnaval Hạ Long, Lễ hội Hoa Anh đào - Mai vàng Yên Tử, Festival âm nhạc quốc tế Hạ Long, SEA Games 31, Lễ hội Hokkaido… góp phần làm phong phú đời sống tinh thần và nâng tầm hình ảnh văn hóa, du lịch của địa phương.

Bên cạnh đó, Chương trình OCOP phát triển mạnh mẽ với 339 sản phẩm, trở thành thương hiệu đặc trưng gắn với bản sắc địa phương. Quảng Ninh đang triển khai Đề án Khu công nghiệp văn hóa sáng tạo, hướng tới xây dựng không gian kết nối giữa doanh nghiệp - nghệ sĩ - công nghệ, qua đó hình thành hệ sinh thái sáng tạo mở, thúc đẩy giá trị di sản và sản phẩm văn hóa lan tỏa mạnh mẽ hơn.

Các du thuyền nghỉ dưỡng, nhà hàng cao cấp với các show ca nhạc, biểu diễn nghệ thuật trở thành sản phẩm du lịch văn hóa đặc sắc mang thương hiệu Quảng Ninh. Ảnh: Thanh Hải

Trong thời gian tới, tỉnh tiếp tục chú trọng bảo tồn di sản gắn với đầu tư hạ tầng, công nghệ và không gian sáng tạo, thúc đẩy ứng dụng chuyển đổi số, trí tuệ nhân tạo, AR/VR để số hóa, tái hiện di sản, mang đến trải nghiệm văn hóa, du lịch mới mẻ, khác biệt. Đồng thời, phát triển các sản phẩm văn hóa du lịch đặc sắc, mang thương hiệu “Quảng Ninh”, khuyến khích mỗi địa phương hình thành sản phẩm công nghiệp văn hóa riêng gắn với bản sắc vùng miền. Cùng với đó, tập trung quy hoạch, đầu tư hạ tầng văn hóa hiện đại; quan tâm đào tạo, chuẩn hóa và trẻ hóa đội ngũ cán bộ văn hóa, du lịch có trình độ chuyên môn, ngoại ngữ và năng lực ứng dụng công nghệ, đáp ứng yêu cầu phát triển trong giai đoạn mới.

Nguồn: Duy Khoa - Báo và Phát thanh, Truyền hình tỉnh Quảng Ninh