Khai thác vốn tài liệu tại Thư viện tỉnh Quảng Ninh

Thư viện Quảng Ninh (TVQN) tiền thân là Thư viện Hồng Quảng, được thành lập sau năm tiếp quản vùng mỏ(19/8/1956) nằm giữa trung tâm thị xã Hòn Gai (nay là TP. Hạ Long). Ở tuổi 58 hiện nay, TVQN đã phải trải qua 17 năm chiến tranh chống Mỹ, 4 năm chiến tranh biên giới phía Bắc (1978-1982), vốn tài liệu phải di chuyển nhiều nơi, nhiều lần nhưng Thư viện vẫn thực sự gắn bó với đời sống công nhân và nhân dân vùng mỏ Quảng Ninh.

Năm đầu mới thành lập, Thư viện chỉ có khoảng 3000 bản sách, 18 loại báo chí với 3 cán bộ mới vào nghề. Chỉ sau 2 năm hoạt động đã nhanh chóng phát triển được 72 Thư viện, tủ sách gồm 7000 bản sách, có từ 3 đến 7 loại báo chí cho mỗi cơ sở, thu hút gần 98.000 lượt người đọc.

Trong những năm tháng đất nước có chiến tranh, giặc mỹ leo thang bắn phá Miền Bắc, cả vùng than sục sôi khí thế, vừa chiến đấu, vừa lao động sản xuất, các cán bộ Thư viện cũng đã tìm ra cách hoạt động của riêng mình, cùng toàn dân đánh Mỹ. Với phương châm “sách đi tìm người”, bằng phương tiện là những túi sách, TVQN đã đưa hàng vạn cuốn sách phục vụ bộ đội, dân quân, nhân dân Vùng Mỏ, đến tận các đơn vị trực chiến, len lỏi vào các công trường hầm lò, nhà máy, xí nghiệp, vào từng ngõ xóm làng quê… sách báo của thư viện được nhân dân Vùng Mỏ đón nhận như những món ăn tinh thần quý giá. Những buổi đọc sách, bình văn, những giọng ngâm thơ vang lên khắp nơi làm dịu bớt những giây phút căng thẳng của chiến tranh, vơi đi nỗi nhọc nhằn trong lao động sản xuất…

Kháng chiến chống Mỹ thắng lợi, đất nước thống nhất, nhân dân Quảng Ninh tưng bừng rực rỡ cờ hoa. Với chủ trương “Khép lại quá khứ, hướng tới tương lai”, với chính sách đối ngoại đa phương, Quảng Ninh giang tay chào đón bạn bè khắp năm châu, các nhà doanh nghiệp, đầu tư… cùng cả nước tiến lên trên con đường đổi mới. Mảnh đất vùng mỏ thay da đổi thịt từng ngày, những ngôi nhà mới cao tầng mọc lên san sát. Quảng Ninh ngày một lớn hơn, cao hơn, đông đúc hơn và Thư viện Quảng Ninh cũng được các cấp, các ngành quan tâm hơn, qua nhiều lần chuyển đổi trụ sở để phù hợp với các đối tượng bạn đọc đến đọc sách, nay TVQN đã có một trụ sở khá khang trang, với tổng diện tích sàn là 9000m2 gồm 03 tầng và 01 tầng trệt, trang thiết bị hiện đại mang tầm cỡ quốc tế, đặc biệt hơn nữa TVQN còn có 01 phòng tra cứu đa năng gồm 50 máy tính tốc độ cao và 01 hội trường được trang bị các thiết bị hiện đại phục vụ cho hội nghị, hội thảo, chiếu phim và biểu diễn nghệ thuật, ca múa nhạc…

Trụ sở mới, thời đại mới đặt ra cho TVQN những yêu cầu nhiệm vụ mới thênh thang. Đội ngũ cán bộ TVQN đã không ngừng phấn đấu, vượt khó khắc phục khổ, toàn tâm cống hiến cho sự nghiệp văn hóa tỉnh nhà.

58 năm phát triển sự nghiệp, TVQN đã xây dựng được vốn tài liệu khá lớn, bao gồm gần 500.000 bản sách các loại, 200 loại báo tạp chí, trong đó Thư viện còn lưu trữ được những báo chí xuất bản trong thời kỳ chiến tranh, đặc biệt là báo chí Quảng Ninh, và gần 2000 tài liệu địa chí - di sản thư tịch quý giá của địa phương. Bên cạnh vốn tài liệu truyền thống, Thư viện tỉnh còn có khoảng 60.000 biểu ghi dữ liệu thư mục được lưu trữ trên phần mềm Ilib bao gồm sách, bài trích báo, tạp chí viết về địa phương giúp Bạn đọc tra cứu tài liệu nhanh chóng, dễ dàng, chính xác, và có hơn 200.000 dữ liệu toàn văn gồm các bách khoa thư, từ điển, sổ tay tra cứu, cẩm nang, catalo công nghệ, kỷ yếu hội nghị khoa học về các lĩnh vực khoa học và công nghệ, phát triển kinh tế - xã hội, văn hóa, nghệ thuật,… Ngoài ra, còn có hơn 1000 phim khoa học về kỹ thuật tiến bộ và kinh nghiệm quản lý, sản xuất kinh doanh tiên tiến cũng như các chuyên gia, tổ chức tư vấn khoa học và công nghệ. Phục vụ kịp thời cho hàng nghìn bạn đọc trong và ngoài tỉnh, góp phần nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài cho Quảng Ninh và cho đất nước.

Với hình thức phục vụ nghiên cứu tài liệu tại chỗ và mượn về nhà, các đối tượng Bạn đọc đã khai thác triệt để, tối đa vốn tài liệu tại TVQN. Riêng năm 2013, do chuyển đổi trụ sở mới nên có một số tháng bị gián đoạn công tác phục vụ bạn đọc, song TVQN vẫn phục vụ được 42.721 lượt bạn đọc tới sử dụng 210.010 lượt sách báo luân chuyển. Phục vụ ngoại khóa 700 em học sinh thuộc các trường tiểu học và mầm non tới tham quan và học tập; giúp các bạn đọc trong và ngoài tỉnh nghiên cứu thành công một số đề tài khoa học, luận văn, luận án tiến sĩ cấp quốc gia, đặc biệt là các đề tài về Quảng Ninh, phải kể đến là các đề tài như: “Thực hiện pháp luật bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ đối với nhãn hiệu hàng hóa của Cục Hải Quan Quảng Ninh”; “Biển Đảo Quảng Ninh - Quá khứ, hiện tại và tương lai”; “Chiến khu Trần Hưng Đạo trong cách mạng tháng tám”; “Công nghiệp than Quảng Ninh từ 1858 – 1954”,…

Đặc biệt, Thư viện còn phục vụ các đối tượng bạn đọc là các cháu thiếu nhi, các em học sinh, sinh viên tới khai thác vốn tài liệu. Kết quả là đã rèn cho các em, các cháu có thói quen đọc sách, kể chuyện theo sách. Nhờ sách, mà các cháu thiếu nhi có thể biết được Kim Tự Tháp Ai Cập cổ xưa, những lâu đài kiến trúc lỗng lẫy ở Âu Châu, Vạn Lý Trường Thành ở Trung Quốc, hiểu về hoạt động của các tế bào trong cơ thể con người, hiểu biết về lịch sử văn hóa các dân tộc, đặc biết là văn hóa 4 ngàn năm của dân tộc ta. Ngoài ra, sách còn giúp các cháu nâng cao kết quả học tập, hiểu biết về đời sống con người qua các thời kỳ khác nhau, về đời sống đấu tranh và những khát vọng của từng dân tộc. Những tri thức đó đều được các tiền nhân ghi lại trong các loại sách như thể loại sách Khoa học, lịch sử, y học, kinh tế, văn hóa,... Sách còn giúp các em học sinh, sinh viên nghiên cứu, tham khảo học tập. Kết quả là đã có nhiều em đi thi học sinh giỏi toàn tỉnh, toàn quốc và nhiều em đỗ vào các trường Đại học,…

Bước vào thời đại mới, thời đại thông tin, kỷ nguyên văn minh trí tuệ, nền “kinh tế tri thức”, thời kỳ đẩy mạnh CNH-HĐH,… Thư viện Quảng Ninh có nhiều thuận lợi trong các hoạt động công tác nói chung, đặc biệt là đã có trụ sở mới khang trang, tuy nhiên cũng còn có không ít những khó khăn bất cập, đòi hỏi phải nhanh chóng đổi mới. Song, việc mà Thư viện QN cần làm ngay là sẽ cố gắng bổ sung, cập nhật những tài liệu mới, có giá trị làm phong phú, đa dạng vốn tài liệu để phục vụ tối đa nhu cầu thông tin của bạn đọc./.

Tác giả: Nguyễn Thị Hiên