Chiếc lược ngà

Nguyễn Quang Sáng. Chiếc lược ngà : Truyện ngắn / Nguyễn Quang Sáng. - Tp. Hồ Chí Minh : Nxb. Văn nghệ, 1999. - 139tr ; 19cm.

Trong suốt quãng đời cầm bút của mình, có những nhà văn chỉ ghi lại dấu ấn bằng một vài tác phẩm nhưng tiếng vang của nó lại lưu truyền mãi qua nhiều thế hệ độc giả. “Chiếc lược ngà”  là một tác phẩm như thế. Đây là một tác phẩm xuất sắc của nhà văn Nguyễn Quang Sáng, nó đã để lại ấn tượng sâu sắc trong lòng người đọc về tình cảm cha con sâu nặng trong hoàn cảnh chiến tranh khốc liệt.

Năm 1966 tại chiến trường Nam Bộ, vào thời điểm cuộc kháng chiến chống Mỹ gay go ông đã cho ra đời truyện ngắn chiếc lược ngà. Một tác phẩm tố cáo tội ác chiến tranh đã làm cha - con, vợ - chồng phải xa nhau để rồi khi trở về đứa con không nhận cha, đến khi nhận ra thì cũng là lúc chia tay. Với thể loại truyện ngắn ít nhân vật, ít tình huống, thời gian, không gian diễn ra theo từng hoàn cảnh đã làm nổi lên tình cha con thiêng liêng cao đẹp. “Chiếc lược ngà” đã gây cho người đọc nhiều cảm xúc với nội dung nhẹ nhàng mà thấm đẫm chất nhân văn.                                                           

Đó là câu chuyện của ông Ba - một trong những cán bộ được cô giao liên trẻ dẫn đường. Tuyến đường mà cô dẫn là tuyến đường đầy nguy hiểm, cạm bẫy bởi bọn giặc thường lùng quét rất gay gắt. Ông Ba với hành lí và tư trang giản dị đó là tài liệu và chiếc lược ngà - người bạn nhờ đem về cho con gái. Thấy chiếc lược ông lại nghĩ về câu chuyện xưa. Người bạn của ông anh Sáu, trong một đợt về thăm nhà sau 8 năm xa cách thương con mà đứa bé lại không nhận ra cha. Đứa bé đó là Thu, nó không nhận ra cha lạnh lùng với anh Sáu. Mời vào ăn cơm nó nói chống không. Thế rồi khi nó biết lỗi lầm của mình, biết tội ác của lũ giặc gây ra vết thẹo cho ba và nhận ra ba thì cũng là lúc anh Sáu phải ra đi. Nó không cho ba đi, ghì chặt lấy ba và cất tiếng gọi “ba” như xé lòng, xé ruột mọi người. Đem theo nỗi nhớ con, tình yêu thương anh Sáu dồn công làm bằng được chiếc lược ngà tặng con. Nhưng chưa kịp trao cho con anh đã hi sinh và trước khi nhắm mắt chính tình cha con đã giúp anh tìm được chiếc lược gửi bạn đem cho con. Và cuối cùng điều bất ngờ là cô giaoliên nhanh nhẹn ấy chính là cô bé Thu đã lớn.

“Chiếc lược ngà” đã diễn tả một cách cảm động tình cha con thắm thiết, sâu nặng trong hoàn cảnh éo le chiến tranh. Truyện còn khiến người đọc thấm thía những mất mát, đau thương mà chiến tranh gây ra cho bao nhiêu con người, bao nhiêu gia đình. Bằng tình cảm chân thành mà sâu sắc qua “chiếc lược ngà”, Nguyễn Quang Sáng đã thể hiện được một chân lí: Bom đạn của kẻ thù chỉ có thể hủy diệt được sự sống của con người, còn tình cảm - tình phụ tử thiêng liêng thì không bom đạn nào có thể giết chết.

Xin trân trọng giới thiệu đến quý bạn đọc./.